Có con khi chưa đăng ký kết hôn, mẹ bỏ đi, cha có làm được giấy khai sinh?

Hỏi: Con trai tôi có qua hệ yêu đương với người bạn cùng lớp học chung trường huyện và chẳng may có con khi 17 tuổi. Dĩ nhiên, cả 2 chưa có đăng ký kết hôn. Sau khi sinh con, mẹ cháu bé bỏ đi không rõ địa chỉ. Khi bố cháu bé lên xã làm giấy khai sinh thì bị cán bộ hộ tịch từ chối vì chưa có đăng ký kết hôn. Vậy trường hợp này thì cháu bé có được làm giấy khai sinh không? Cần giấy tờ, thủ tục gì?

Nguyễn Thị Huyền Anh (Lục Nam, Bắc Giang)

Trả lời

Theo quy định, mọi trẻ em sinh ra đều phải được làm giấy khai sinh để đảm bảo quyền lợi của trẻ mà không phụ thuộc vào việc bố mẹ đứa trẻ có đăng ký kết hôn hay không. Theo quy định tại Khoản 4 Điều 1 Nghị định 06/2012/NĐ-CP sửa đổi bổ sung Khoản 1 Điều 15 Nghị định 158/NĐ-CP về Đăng ký và quản lý hộ tịch thì Người đi đăng ký khai sinh phải nộp Tờ khai, Giấy chứng sinh (theo mẫu quy định) và xuất trình Giấy chứng nhận kết hôn của cha, mẹ trẻ em (nếu cha, mẹ của trẻ em có đăng ký kết hôn).

Giấy chứng sinh do cơ sở y tế, nơi trẻ em sinh ra cấp; nếu trẻ em sinh ra ngoài cơ sở y tế, thì Giấy chứng sinh được thay bằng văn bản xác nhận của người làm chứng. Trong trường hợp không có người làm chứng, thì người đi khai sinh phải làm giấy cam đoan về việc sinh là có thực.

Trường hợp con sinh ra khi cha mẹ chưa có quan hệ hôn nhân thì được xác định là con ngoài giá thú. Liên quan đến việc khai sinh cho con người giá thú mà người mẹ bỏ đi, Điểm 4 Mục II Thông tư 01/2008/TT-BTP hướng dẫn Nghị định 158/NĐ-CP quy định như sau: "Trong trường hợp cha, mẹ của trẻ chung sống với nhau như vợ chồng, nhưng không đăng ký kết hôn, người mẹ để con lại cho người cha và bỏ đi không xác định được địa chỉ, thì khi người cha làm thủ tục nhận con, không cần phải có ý kiến của người mẹ. Khi đăng ký khai sinh, phần ghi về người mẹ trong Giấy khai sinh và Sổ đăng ký khai sinh được ghi theo Giấy chứng sinh. Trường hợp không có Giấy chứng sinh, thì ghi theo lời khai của người cha; nếu người cha không khai về người mẹ, thì để trống".

Theo quy định tại Điều 34 Nghị định 158/NĐ-CP, khi đi làm thủ tục nhận cha con người cha phải xuất trình Giấy khai sinh (bản chính hoặc bản sao) của người con và các giấy tờ, đồ vật hoặc các chứng cứ khác để chứng minh quan hệ cha, mẹ, con (nếu có). 

Tuy nhiên trường hợp này con chưa được đăng ký khai sinh nên theo Khoản 3 Điều 15 Nghị định 158/NĐ-CP UBND cấp xã, phường có trách nhiệm kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh. Theo Khoản 3 Điều 15 Nghị định 158/NĐ-CP UBND cấp xã, phường có trách nhiệm kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh, tức là bạn vừa làm thủ tục nhận cha con, vừa làm giấy khai sinh trong một lần. Các giấy tờ cần thiết bao gồm sổ hộ khẩu, chứng minh nhân dân của bạn, giấy chứng sinh hoặc các giấy tờ, đồ vật hoặc các chứng cứ khác để chứng minh quan hệ cha, mẹ, con.

Như vậy, trong trường hợp này, cán bộ tư pháp xã không đồng ý đăng ký khai sinh là chưa phù hợp mà có thể kết hợp đồng thời việc nhận con và khai sinh cho cháu bé.