Độc đáo nghi lễ thờ cúng tổ tiên của dân tộc Thái miền Tây Nghệ An

11/07/2021 21:54
Ảnh minh họa

Ảnh minh họa

Trong các hình thái tín ngưỡng dân gian, khác với các dân tộc khác, dân tộc Thái miền Tây xứ Nghệ thờ cúng tổ tiên trong dịp Tết hết sức riêng biệt và độc đáo, trở thành một tập tục truyền thống trong đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Thái nơi đây.

Thờ cúng tổ tiên trong dịp Tết là hình thức thờ cúng riêng ở từng dòng họ của dân tộc Thái. Xên đăm (theo từng dòng họ), Xên hươn (từng gia đình). Xên đăm là tục lệ cúng ma họ (còn gọi là Phí đăm). Xên đăm do những gia đình trong cùng dòng họ tổ chức vào dịp Tết. 

Đây là dịp để con cháu trong dòng họ nhớ về cội nguồn và là dịp để con cháu trong dòng họ mời ông bà tổ tiên về chung vui với cháu con dịp đầu năm mới. Đồng bào dân tộc Thái tin rằng, ông bà tổ tiên tuy mất đi nhưng vẫn sinh hoạt như ở dương gian, linh hồn tổ tiên, ông bà luôn phù hộ, chở che cho con cháu.

Độc đáo nghi lễ thờ cúng tổ tiên của dân tộc Thái miền tây Nghệ An - Ảnh 1.

Hình ảnh dòng họ cúng Phí đăm (ma họ) của đồng bào dân tộc Thái ở Nghệ An

Lễ cúng Xên hươn là lệ cúng ma nhà (Phí hươn), do những người chung sống trong một gia đình tổ chức. Phí hươn theo quan điểm của người Thái là người ông bà, cha mẹ đã khuất. Ma nhà được thờ ngay ở giữa gian nhà trong ngay cạnh chỗ nằm của chủ nhà, gọi là "hòng". Bàn thờ ma nhà trong ngày Tết rất đơn giản, bao gồm: Một đĩa trầu cau, hai bát nước chè, một đầu lợn (đã luộc chín), một con gà, bánh chưng, hai cây mía, một chai rượu và hai bộ quần áo (bao gồm: áo thổ cẩm, quần, một chiếc váy, một chiếc khăn piêu).

"Theo quan niệm của dân tộc Thái chúng tôi, trong ngày Tết không thể thiếu hai cây mía và bộ quàn áo được dệt bằng vải thổ cẩm. Vì cây mía là biểu tượng cho sự ngọt ngào trong gia đình, đồng thời cây mía là minh chứng cho sức sống mãnh liệt. Còn bộ quần áo dệt bằng vải thổ cẩm là sự tri ân của người phụ nữ trong gia đình với ông bà đã khuất, riêng đầu lợn để trên bàn thờ phải cúng từ mùng một đến mùng 3 Tết", bà Vi Thị Thu (trú tại bản Xóm Mới, xã Châu Phong, huyện Quỳ Châu (Nghệ An), cho biết.

Độc đáo nghi lễ thờ cúng tổ tiên của dân tộc Thái miền tây Nghệ An - Ảnh 2.

Cúng Phí đăm (ma họ)

Còn lễ cúng Xên đăm (ma họ) bao gồm: bánh chưng, một con lợn, một con gà, 3 đĩa xôi, 5 gói hò mọc, một chai rượu, một chum rượu cần... Tất cả những lễ vật này sẽ được bàn tay khéo léo của người phụ nữ sắp xếp trong mâm cúng rồi được đưa đến đền thờ của dòng họ, tiếp đó trưởng họ tiến hành nghi lễ cúng gọi Phí đăm mời tổ tiên về ăn Tết chung vui cùng với con cháu.

Ông Lương Văn Yết (trú tại bản Bua, xã Châu Phong, huyện Quỳ Châu) chia sẻ: "Từ bao đời nay, cứ vào mùng một Tết mỗi năm, dòng họ chúng tôi vẫn thường tổ chức lễ cúng ma họ. Chúng tôi mong muốn bước sang năm mới sẽ được tổ tiên, ông bà phù hộ độ trì cho tất cả mọi người trong dòng họ".

Bên cạnh những tín ngường thờ cúng tổ tiên, người thái Nghệ An còn có nhiều tín ngưỡng sơ khai như các tín ngưỡng về linh hồn, ma thuật về tình yêu... Ngày nay dưới ánh sáng của các nghị quyết của Đảng về xây dựng đời sống văn hóa mới, người Thái đã, đang và sẽ tiếp thu nhiều văn hóa của thế giới để làm phong phú, giàu có thêm, hiện đại hơn nền văn hóa của dân tộc mình cũng như văn hóa của Việt Nam.

Ý kiến của bạn
(*) Nội dung bắt buộc cần có

Nhập thông tin của bạn