Độc đáo sản phẩm dệt từ cây dứa dại của phụ nữ dân tộc Cơtu
Dứa rừng hay dứa dại là loại cây mọc hoang phâm bố ở khắp núi rừng miền nhiệt đới. Đồng bào Cơtu, Tà Ôi gọi là palưng alớ. Trong các vật dụng được làm ra từ cây dứa dại thì chiếu là sản phẩm chính yếu nhất.
Lá dứa rừng được tước nhỏ làm sợi để dệt chiếu và các sản phẩm khác
Loại cây này dễ dàng trồng mới nên đồng bào mang về trồng ở các rẫy nương, vườn tược gần nhà để tiện trong việc khai thác sử dụng. Bên cạnh nghề trồng bông dệt vải, đồng bào các dân tộc miền núi còn có nghề đan lát dùng nguyên liệu mây, tre và các cây thảo mộc trong thiên nhiên.
Cây dứa dại là nguyên liệu khá dồi dào được bà con sử dụng để đan chiếu, làm gối, làm túi đựng cơm và một số vật dụng khác. Trong các vật dụng được làm ra từ cây dứa dại thì chiếu là sản phẩm chính yếu nhất.
Cùng với chiếu cói mua của người Kinh ở đồng bằng, chiếu làm bằng dứa dại là vật dụng gắn bó với cuộc sống, sinh hoạt của đồng bào các dân tộc ở núi rừng Trường Sơn.
Đồng bào cắt những chiếc lá dứa già từ rừng thành từng bó mang về, lấy con dao nhỏ loại bỏ hết những gai nhọn. Sau đó tước thành những sợi nhỏ phơi khô, vuốt ép cho thẳng nếp để làm sợi dệt chiếu.
Trước đây, đồng bào chỉ làm ra những sợi thô, không cần qua công đoạn nhuộm màu để dệt những bức chiếu ngủ, lót sàn nhà để ngồi ăn cơm, uống nước. Về sau, đồng bào chú trọng khâu nhuộm màu để tạo hoa văn cho các sản phẩm.
Phụ nữ dân tộc Cơtu dệt chiếu chưa qua công đoạn nhuộm màu
Những bức chiếu hoa có thể đổi được đồ vật ngang giá trong nội bộ cộng đồng, làm quà tặng cho bà con, quà cưới, sử dụng để lót sàn nhà làng để tiếp khách trong các lễ hội truyền thống. Sàn lót chiếu hoa là nơi đặt các mâm lễ vật, các vị bô lão, già làng trưởng bản ngồi xung quanh trò chuyện, hát lý, nói lý.
Phụ nữ dân tôc Cơtu tuyển sợi nhuộm màu để đan chiếu và các mặt hàng mỹ nghệ
Chiếu làm từ lá dứa rừng rất bền, mát, mềm mại nên có thể cuốn để mang đi nơi khác hoặc cất giữ. Trong lễ hội truyền thống hay những lúc đi thăm hỏi bà con, sui gia, thường thấy một số chị em mang theo cuốn chiếu để sử dụng và làm quà tặng.
Với giá trị sử dụng cùng với nét thẩm mỹ, thuận lợi trong việc khai thác nguyên vật liệu, nghề truyền thống này của đồng bào Cơtu, Tà Ôi đã được giữ gìn, phát triển. Sản phẩm ngày càng đa dạng hơn, hình thức, mẫu mã bắt mắt để đáp nhu cầu của du khách.
Các sản phẩm dệt từ sợi dứa dại
Thợ dệt vải dân tộc Cơtu ngồi dệt trên tấm chiếu đan bằng sợi dứa dại
- Tham khảo thêm
