Gần 20 năm tâm huyết phục hưng rối cạn Lộc Hòe

Ông Nguyễn Hữu Y (tên thật là Nguyễn Hữu Oánh), còn được người dân làng Lộc Hòe gọi là "vua rối cạn". Năm 1953, rối cạn Lộc Hòe chính thức được công chiếu – ra đời, năm đó cũng là năm ông Y chào đời, rối cạn Lộc Hòe là bộ môn nghệ thuật dân gian có nhiều nét đặc trưng riêng.

Ông Hữu Y có tuổi thơ in đậm màu của rối cạn nên cách diễn, kịch bản, cách làm con rối, ông Y nắm được rất chắc. Người ta còn gọi vui ông là nghệ sĩ vườn, nghệ nhân đa năng… Đến nay, ông Y lại chưa từng được cơ quan Nhà nước nào phong danh hiệu nghệ nhân cho dù đã gần 70 tuổi.

Đến đầu những năm 70 của thể kỷ trước, rối cạn Lộc Hòe trầm xuống và dừng hoạt động do nhiều lý do khách quan. Năm 2003, ông Y cùng ông Lê Công Uyển, bà Tạ Thị Tú đều là những người yêu mến, gắn bó tuổi thơ cùng rối cạn Lộc Hòe đã quyết tâm chấn hưng rối cạn và thành lập Đội rối cạn Lộc Hòe.

Từ đó, Đội phát triển được gần 20 thành viên và bắt đầu lưu diễn tại Thái Lan, Hải Dương các tỉnh lân cận Hà Nội. Thành tích ấn tượng nhất là tham gia Liên hoan sân khấu truyền thống tại Hà Nội năm 2014 (ông Y giành giải A2 với vai diễn trong vở chèo Chuyện tình của Vũ).

Gần 20 năm tâm huyết phục dựng rối cạn Lộc Hòe, điều làm ông Y tự hào nhất chính là mang lại những phút giây giải trí, vui tươi cho người dân Lộc Hòe, đặc biệt là thiếu nhi. Lớp trẻ, không ít người "giật mình" khi Đội rối cạn Lộc Hòe trình diễn tại đình làng mà như xem chiếu trên truyền hình, họ không ngờ rằng, tại một làng quê thuần nông yên ắng, mấy chục năm vắng bóng dân ca bỗng dưng được hồi sinh mạnh mẽ.

Người đàn ông với bàn tay xù xì, giọng nói khê khê thuốc lào như ông Y lại là tác giả của hơn 30 con rối bằng mộc với bộ dây điều khiển chẳng chịt, của những vở diễn công phu và cả của lời hát "ỉ ơi" sao mà quyến luyến, khó phai.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Y mong muốn rối cạn Lộc Hòe tiếp tục được các cấp chính quyền quan tâm để môn nghệ thuật dân gian này mãn tồn tại với người dân Lộc Hòe và cả nước.