Hồn dân tộc qua ca dao: Tình bạn trong sáng, bền chặt

Bài ca dao: Thói thường gần mực thì đen/ Anh em bạn hữu phải nên chọn người/ Những người lêu lổng chơi bời/ Cùng là lười biếng ta thời tránh xa.

Những lời trong bài ca dao khuyên nhủ người đọc chọn bạn mà chơi. Lời ca dao mượn hàm ý câu tục ngữ "Gần mực thì đen…" để nói đến sự ảnh hưởng của môi trường sống và các mối quan hệ đối với nhân cách của mỗi con người. Mực ẩn dụ cho nơi tăm tối, cho điều không tốt đẹp. Vì thế, trong cuộc sống trước khi làm một việc gì, mỗi người phải biết cân nhắc, lựa chọn, suy nghĩ thấu đáo, huống gì là việc quan trọng: chọn người để kết giao suốt đời.

Người ta nói "giàu vì bạn, sang vì vợ" quả không sai. "Anh em bạn hữu phải nên chọn người", chọn ở đây là tìm người phù hợp với tính cách, sở thích, cùng chung chí hướng, ước mơ, và sẵn sàng giúp đỡ mình khi khó khăn, hoạn nạn. Mặt khác, cần tránh xa kẻ lêu lổng, lười biếng. Nếu kết giao với bạn xấu, chúng ta không những không tiến bộ mà có thể sẽ gặp phải phiền phức không đáng có.

Câu ca dao: Ra đi vừa gặp bạn hiền/ Cũng bằng ăn quả đào tiên trên trời. Tác giả dân gian đã tinh tế vận dụng phép so sánh: có được một người bạn hiền bằng ăn được quả đào tiên trên trời. Cuộc đời mỗi chúng ta luôn có những ước mơ, mong muốn và những hoài bão. Được ăn đào tiên là ước mong của nhiều người, nếu ăn đào tiên để được sống khỏe mạnh, sống trường sinh thì khi gặp người bạn tốt, chúng ta cũng sẽ giống như được ăn đào tiên, cuộc sống khỏe mạnh, vui tươi và hạnh phúc.

Câu ca dao: Bạn bè là nghĩa tương tri/ Sao cho sau trước một bờ mới nên, là lời ngợi ca tình cảm bạn bè thiêng liêng. Có một người bạn tốt là có thêm một người anh em, một tri kỷ luôn thấu hiểu tâm tư tình cảm, sẵn sàng sẻ chia vui buồn. Bạn bè là những người cùng nhau đến với chúng ta một cách chân thành, dịu dàng. Một tình bạn kéo dài và lâu bền là tình bạn thắm thiết, tri kỷ và đáng trân trọng. Câu ca dao cũng là lời khuyên về sự chung thủy, trung thành trong mối quan hệ bạn bè. Đã là bạn thì trước sau như một, đừng dễ thay lòng đổi dạ, bán rẻ tình thân, biến mình thành kẻ "lừa thầy phản bạn".

Câu ca dao: Chim lạc bầy thương cây nhớ cội/ Xa bạn xa bè, lặn lội tìm nhau khẳng định sự gắn bó khăng khít của những người bạn chân chính. Mọi tạo vật trên đời không phải được sinh ra ngẫu nhiên, mà đều có nguồn gốc. Đây cũng là lời nhắn nhủ sâu sắc với con người: dù đi đâu về đâu cũng phải nhớ nơi mình sinh ra, biết ơn quê hương bản quán của mình, và có ý thức về nguồn. Như loài chim dù có tung cánh đi muôn phương, đến lúc lạc bầy vẫn không nguôi nhớ về nguồn cội. Trong tình bạn, đã là bạn tốt một ngày thì trọn đời nên nghĩa, vì thế khi xa nhau, lòng luôn nhớ mong khắc khoải, lặn lội tìm nhau.

Đúc kết lại, mỗi chúng ta không thể sống thiếu tình bạn, và ai cũng cần có những người bạn tốt. Vì thế, hãy biết trân quý tình bạn, sẵn lòng sẻ chia, giúp đỡ bạn bè để cuộc sống thêm phần ý nghĩa.