Mùa ngâu rả rích mưa rơi

Tôi lớn lên với làng quê, đồng ruộng. Yên bình đó, nhưng đầy thiếu thốn và khó khăn. Ở làng, ai cũng chăm chỉ, nhưng suốt đời chỉ mong đủ ăn đủ mặc. Quanh quẩn chỉ có vài ba sào ruộng, hết cấy lúa lại đến trồng hoa màu, phú quý giàu sang trở thành ước mơ xa xỉ. Làm nông, cả đời chỉ biết lo với sợ, sợ nghèo, sợ đói và sợ thiên tai.

Mùa đông thì sợ sương muối, rau màu cứ thế còi cọc đi, có chăm bón thế nào cũng không lớn nổi. Sang xuân thì sợ nồm ẩm, thóc lúa hay đỗ lạc trong phi, trong bồ dễ bị mốc, lấy cái gì làm giống cho mùa sau. Đến hè thì sợ nắng, cái nắng như nung của tháng năm, tháng sáu kèm với gió lào khiến người ta chỉ muốn trốn trong nhà. Tờ mờ sáng, cả làng đã phải trở dậy, kéo nhau ra đồng làm việc.

Tháng bảy sợ nhất là mưa ngâu. Mưa cứ rả rích liên miên, có khi kéo dài lê thê đến một tuần. Mưa từ sáng tới đêm, không lúc nào ngơi nghỉ. Bố mẹ phải mặc áo mưa ra đồng, đội mưa đi chợ mà buôn bán. "Phải cố mà làm thôi! Chờ trời tạnh có mà chờ đến Tết". Bà tôi vẫn nói như thế, mỗi khi mấy chị em bảo đợi trời tạnh mưa mới cắp rổ đi hái rau về nấu canh.

Vào những ngày nông nhàn, các bà vẫn hay sang nhà nhau chơi, nói dăm ba câu chuyện cũ, những chuyện từ thời còn bao cấp, từ năm nảo năm nào mà lũ trẻ không biết. Thế nhưng, vào những ngày mưa ngâu, hàng xóm ngay đầu ngõ cũng thấy xa xôi quá chừng.

Đang còn nghỉ hè, cứ chiều chiều trẻ con trong xóm lại ý ới gọi nhau đi chơi. Thế mà mưa ngâu một cái, đứa nào cũng ở rịt trong nhà như gái cấm cung. Nhìn qua song cửa sổ, tôi thấy ở phía xa, cái Hiên cũng ngồi buồn xo một góc giống mình.

Vào những ngày tạnh ráo, bà với mẹ hay đi chợ, bữa cơm cũng đầy đủ hơn. Ngày xưa nhà không có tủ lạnh, trời cứ mưa ba bốn ngày, thịt cá đều hết ráo. Mấy con gà cũng chẳng đẻ kịp trứng cho chị em tôi ăn nữa. Cả nhà lại quay về bữa cơm đạm bạc với lạc rang, cá khô và rau luộc. Chị em tôi tiu nghỉu nhìn mâm cơm, ăn qua quýt mấy miếng rồi đứng dậy.

Chiều hôm sau, bà thương mấy đứa cháu nhỏ, lại lôi bột với chai mật mía ra làm bánh ngào. Chẳng có hành mỡ gì, chỉ có cái ngọt ngào của mật mía, vị cay thơm của gừng, mà đứa nào cũng khen ngon, ăn lấy ăn để.

Vừa gặt xong, đương có gạo mới, bà đều xay sẵn mấy cân bột, để dành đến Trung thu có cái làm bánh cho cháu ăn chơi. Thế nhưng năm nào cũng vậy, cứ đến mùa ngâu tháng bảy, túi bột của bà đã vơi đi một nửa. Lọ đường, chai mật trong nhà cũng vì thế mà hết nhanh hơn. Chỉ có nụ cười con trẻ là vẫn vẹn nguyện nơi căn bếp đầy yêu thương.

Ở góc vườn có một cây ổi găng, quả nhỏ thôi, nhưng năm nào cũng sai quả. Quả ổi chỉ bằng nắm tay con nít, nhưng vừa thơm, vừa giòn. Tạnh mưa, hai chị em chạy ra vườn lại có độ chục quả ổi đã rụng từ bao giờ. Thấy vậy hai đứa nhanh nhảu, hái vội mấy quả chín trên cành. Vẫn cây ổi ấy, nhưng sao hôm nay quả không còn thơm và ngọt như tháng trước nhỉ. Hai chị em thắc mắc với nhau. Bà thấy vậy chỉ cười. Mùa ngâu, hoa quả bị ngâu vầy thì làm sao mà ngọt được.

Mưa ngâu, suốt mấy ngày chẳng thể đi đâu chơi đủ khiến trẻ con buồn rồi. Đã thế còn mất điện, ti vi cũng chẳng còn mà xem, chị em tôi chỉ biết nhìn nhau thở ngắn than dài. Đêm xuống, hai đứa nằm cạnh bà, nghe bà kể những câu chuyện ngày xưa, xưa lắm. Từ hồi bố mẹ còn bé tí, ông ngoại chưa đi xa, lúc nào cả nhà đông đủ. Hòa lẫn với tiếng bà, là tiếng ếch nhái vẫn nghiến răng kèn kẹt. Trời vẫn còn mưa…

Đợi mãi, thế rồi mùa ngâu cũng qua. Lâu lắm, hai chị em tôi mới được thấy nắng lên. Cái nắng tháng tám vàng như mật. Ngoài vườn, cây lá vẫn còn bóng bẩy, mỡ màng. Vài giọt nước mưa vẫn tí tách rơi xuống từ mái hiên đã lên đầy rêu…