Nhớ mùi khói bếp trong sương lạnh chiều đông

Từ lâu nhà tôi đã nấu bằng bếp gas, bếp khép kín trong nhà, nên cái bếp củi góc sân chỉ là nơi chứa những đồ đạc linh tinh. Mấy bữa trước khi chưa rét đậm, mẹ tôi nhặt ít củi, cành cây, gốc cây khô bên ngoài để vào đó, chắc cụ sợ mưa phùn lại ướt hết, nên tiếc của giời nhặt vào.

Như trước thì còn để củi chờ nấu bánh chưng Tết, chứ giờ nhà ít người, ăn uống chả bao nhiêu nên ít gói. Tết đến mua vài chiếc bánh chưng vừa để thắp hương vừa ăn, mà có khi đến gần rằm Tháng Giêng vẫn còn. Không nấu bánh chưng cũng mất đi ít nhiều không khí của Tết.

Lửa cháy, tiếng nổ lép bép, khói bay lên làm tôi cay cay mắt. Cái mùi bếp đã quá quen với tuổi thơ của chúng tôi, khi buổi sáng thức dậy nhóm lửa rang cơm ăn để đi học, hay những bữa nấu cơm khi bố mẹ đi làm, hoặc lại ngồi canh lửa cho nồi cháo lợn.

Tôi nhớ khi còn nhỏ, nhiều hôm cũng rét mướt như hôm nay, bữa chiều mẹ tôi bày cơm ra mâm, đặt lên một chiếc chậu nhôm, để ngay cạnh bếp. Cả nhà ngồi quây quanh mâm cơm. Chiều lạnh, nồi cơm mở ra nghi ngút hơi, lửa vẫn cháy trong bếp, mọi người bắt đầu ăn và rôm rả trò chuyện.

Sau bữa cơm, hôm nào còn sớm, cả nhà tôi lại ngồi quanh bếp lửa. Trên chiếc kiềng là ấm nước, nồi cháo lợn, hay có hôm lại là nồi khoai hoặc ngô luộc. Nếu bếp còn đượm than, thế nào chị tôi cũng bời ra để nướng một vài củ khoai, những củ khoai vừa vừa, vùi vào tro nóng rồi lại cho than nóng lên trên, chỉ chừng 10-15 phút là khoai chín. Khoai chín, giũ lớp tro đi, bóc vỏ là thấy thơm phức, vừa ăn vừa thổi miếng khoai ngọt lừ quả là quá tuyệt. Bây giờ vẫn là khoai nướng, nhưng nướng bằng lò, nhất là lò điện, vẫn ngon, nhưng tôi thấy không thể nào bằng thứ khoai vùi vào bếp.

Bố tôi đặt ấm trà và cái chén lên chiếc ghế đẩu ngồi về một phía, thỉnh thoảng bố hút một điếu thuốc lào. Những lúc đó bố mẹ tôi nói về đủ thứ chuyện, chuyện cơ quan, chuyện xóm làng, chuyện học hành của anh em tôi... Rồi lại chuyện ngày xưa, chuyện bố tôi đi bộ cả chục cây số đến trường, nhiều buổi sáng chỉ được ăn mấy quả chuối xanh rồi đi học. Đi học về đến nhà thì quá trưa, cơm trưa cũng độn ngô, sắn là chủ yếu, sau đó ra đồng làm với ông bà tôi...

Ngoài trời sương càng lúc càng dày, mà hình như đã lâm thâm mưa bụi ướt một lớp mỏng trên bề mặt sân gạch. Lửa trong bếp thỉnh thoảng vẫn lép bép nổ, tôi rút bớt củi ra. Nán lại bên bếp củi thêm lúc nữa, vì đang ấm nên ngại đứng lên, mặc đứa con gọi bố vào ăn cơm. Tôi bần thần, không hiểu mình đang nghĩ gì nữa, tất cả những gì đã qua lâu rồi cứ hiện trong suy nghĩ của tôi mà chẳng theo một trật tự nào.

Hóa ra cái lạnh chiều nay lại như một "cơ hội" để cho tôi được ngửi lại mùi khói bếp, được ngồi tĩnh lặng nhìn vào ngọn lửa bập bùng. Củi lửa giữa chiều sương lạnh cứ đưa tôi về với những điều tôi tưởng đã quên, hay nó đã mất đi nhiều ý nghĩa trong tôi từ lâu...