Trung Quốc: Thực hành tâm linh đang chuyển hướng sang thị trường số

Mặc dù Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã chính thức thúc đẩy hệ tư tưởng vô thần và duy vật kể từ khi thành lập vào năm 1921, nhưng sự quan tâm đến các hệ thống tín ngưỡng và tôn giáo ở Trung Quốc vẫn gia tăng, đặc biệt là trên mạng.

Từ các nghi lễ Đạo giáo truyền thống được thực hiện qua cuộc gọi video đến các hình thức tâm linh có nguồn gốc từ phương Tây như xem bài tarot online, có thể thấy thị trường tâm linh kỹ thuật số ở Trung Quốc đang phát triển và các nền văn hóa trực tuyến mới đang nổi lên.

Bối cảnh tâm linh của Trung Quốc rất đa dạng, với năm tôn giáo được chính thức công nhận gồm Đạo giáo, Phật giáo, Hồi giáo, Cơ đốc giáo và Tin Lành, cũng như các hệ thống tín ngưỡng dân gian khác nhau.

Các thực hành tâm linh đã phát triển cùng với những thay đổi về chính trị, xã hội và văn hóa trong suốt lịch sử Trung Quốc. Nguồn gốc của các thực hành tâm linh ở đất nước có thể được quan sát qua việc thờ cúng tổ tiên, thờ Chúa và các triết lý truyền thống được định hình bởi bản chất đa sắc tộc và hội nhập văn hóa của quốc gia. Giờ đây, bối cảnh tâm linh của Trung Quốc đang có sự chuyển đổi trong thời đại kỹ thuật số.

Đa dạng và phát triển

Xu hướng tâm linh đang ngày càng phát triển ở Trung Quốc, nhưng rất khó để xác định chính xác xu hướng này thông qua sử dụng dữ liệu chính thức của chính phủ. Trên thực tế, nhiều người Trung Quốc thực hành tâm linh mà không chính thức xác định mình thuộc một tôn giáo hay hệ thống tín ngưỡng nào. Điều này bởi vì hầu hết người Trung Quốc học cách thực hành tôn giáo thực tiễn từ gia đình và cộng đồng thay vì dựa trên các giáo lý hoặc học thuyết tôn giáo chính thức. Một tập tục phổ biến là đốt vàng mã, điều được cho là sẽ hỗ trợ tài chính cho các linh hồn ở thế giới bên kia.

Sự phổ biến ngày càng tăng của các ứng dụng xem bói online như Cece và các influencer tâm linh trên mạng xã hội, như nhà chiêm tinh Uncle Tongtao với hàng triệu người theo dõi, góp phần mang đến cái nhìn chung về bối cảnh tâm linh đa dạng và sôi động ở Trung Quốc hiện đại.

Thực hành tâm linh online gắn liền với văn hóa giới trẻ và sự chuyển hướng sang không gian số phần lớn là do sự phát triển của phương tiện truyền thông xã hội ở Trung Quốc. Trước khi có các phương tiện truyền thông xã hội, tôn giáo trực tuyến chỉ giới hạn ở các trang web tĩnh với ít tương tác. Giờ đây, các nền tảng truyền thông xã hội đang cho phép người dùng kết nối cũng như tương tác với những người có cùng sở thích và niềm tin tâm linh.

Một nhu cầu mới

Hiện tại, thị trường tâm linh trực tuyến của Trung Quốc bao gồm cả các thực hành truyền thống và hiện đại, bản địa và nước ngoài. Các dịch vụ tâm linh trực tuyến về phù lục và các nghi lễ online đang tạo ra nhiều lợi nhuận hơn so với các hoạt động truyền thống ở đền thờ. Một đạo sĩ cho biết chỉ có khoảng 300 nghi lễ được thực hiện trực tiếp ở đền thờ trong ngày Rằm tháng Bảy trong khi hơn 2.700 đơn đặt hàng trên WeChat (nền tảng tương tự WhatsApp).

Trước đây các Đạo sĩ thường thực hiện các nghi lễ trong đền thờ, yêu cầu các tín đồ quỳ gối và cúi đầu. Tuy nhiên ngày nay, họ có thể cung cấp dịch vụ một cách thuận tiện hơn thông qua chia sẻ các bản thu hoặc thực hiện các nghi lễ thông qua cuộc gọi video.

Bói bài tarot, đặc biệt qua mạng, cũng đang được giới trẻ Trung Quốc ưa chuộng. Yanzi, một Phật tử và một tarot reader, chuyên cung cấp lời khuyên và hướng dẫn trực tuyến về các vấn đề liên quan đến tình cảm, sự nghiệp và học vấn. Yanzi sẽ hỏi khách hàng những câu hỏi mà họ muốn hỏi. Sau đó, cô nhắn lại hình ảnh trải bài tarot kèm theo lời giải thích.

Quy định và kiểm duyệt

Thực hành tâm linh đang ngày càng phổ biến ở Trung Quốc, nhưng dù là thực hành các tôn giáo được công nhận chính thức hay tín ngưỡng dân gian đều phải đối mặt với sự kiểm duyệt và kiểm soát nghiêm ngặt từ chính phủ.

Chính phủ Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ nội dung trực tuyến liên quan đến tôn giáo và tâm linh. Các trang web và ứng dụng hiển thị nội dung này phải phân loại rõ ràng là "chỉ dành cho giải trí". Các nền tảng trực tuyến phải chủ động giám sát và xóa bất kỳ nội dung nào được coi là vi phạm luật pháp và quy định của chính phủ.

Điều này đã dẫn đến việc một số người tự kiểm duyệt các cuộc thảo luận về các chủ đề nhạy cảm để tránh bị cấm, như thay thế các từ khóa nhạy cảm và sử dụng bộ lọc cho nội dung video. Họ cũng tránh đăng vào những ngày cụ thể, như ngày 15 tháng 3, ngày để kiểm soát các hành vi gian lận.

Trong khi vẫn tồn tại căng thẳng giữa các thực hành tâm linh đa dạng và lý tưởng chủ đạo ở Trung Quốc, nhưng thị trường tâm linh đang phát triển mạnh mẽ vẫn làm nổi bật sự tiến hóa liên tục của bối cảnh tâm linh Trung Quốc trong kỷ nguyên số.

Nguồn: The Conversation