Xuất hiện nhiều “tà đạo”: Tôn giáo nào hoạt động hợp pháp ở nước ta?

Tại Hà Nội, theo TS Phạm Tiến Dũng, Trưởng ban Tôn giáo Hà Nội, cùng với "Hội thánh Đức chúa trời mẹ", thời gian gần đây tại Hà Nội còn xuất hiện tà đạo "Ân điển cứu rỗi". Các giáo phái này sử dụng những luận điệu tuyên truyền cực đoan, cổ vũ cho lối sống phóng túng, buông thả, gây chia rẽ, mất đoàn kết trong nội bộ gia đình… gây ảnh hưởng xấu đến xã hội.

Còn tại Tuyên Quang, một số đối tượng tin, theo "Ân điển cứu rỗi" đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phát triển đạo, lôi kéo được một số chức sắc, tín đồ các hệ phái Tin lành chính thống chuyển sang. Đồng thời, các đối tượng cầm đầu còn tập trung lôi kéo tầng lớp sinh viên, thanh niên, nhân dân thông qua những hoạt động từ thiện, khóa đào tạo giáo lý miễn phí... dưới vỏ bọc tinh vi nên gây khó khăn cho việc cơ quan chức năng xử lý. Công an tỉnh Tuyên Quang khuyến cáo người dân đề cao cảnh giác, không bị lôi kéo theo tổ chức "Ân điển cứu rỗi", tránh những hệ lụy xấu, ảnh hưởng đến an ninh trật tự.

Theo Công văn số 6955/BNV-TGCP của Bộ Nội vụ, đến ngày 28/12/2020, nước ta có 16 tôn giáo, 36 tổ chức tôn giáo; 4 tổ chức và 1 pháp môn được cấp giấy chứng nhận hoạt động tôn giáo.

Cụ thể, 16 tôn giáo gồm: Phật giáo, Công giáo, Tin lành, Cao đài, Phật giáo Hòa Hảo, Hồi giáo, Tôn giáo Baha’I, Tịnh độ Cư sỹ Phật hội, Cơ đốc Phục lâm, Phật giáo Tứ Ân Hiếu nghĩa, Minh Sư đạo, Minh lý đạo-Tam Tông Miếu, Bà-la-môn giáo, Mặc môn, Phật giáo Hiếu Nghĩa Tà Lơn, Bửu Sơn Kỳ hương.

36 tổ chức tôn giáo gồm: Giáo hội Phật giáo Việt Nam; Giáo hội Công giáo Việt Nam; Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo; Cộng đồng tôn giáo Baha’i Việt Nam; Giáo hội Tịnh độ Cư sỹ Phật hội Việt Nam; Giáo hội Cơ đốc Phục lâm; Phật hội Tứ Ân Hiếu nghĩa; Giáo hội Phật đường Nam tông Minh Sư đạo; Hội thánh Minh lý đạo-Tam Tông Miếu.

Đạo Tin lành gồm các tổ chức tôn giáo: Hội thánh Tin lành Việt Nam (miền Bắc); Hội thánh Tin lành Việt Nam (miền Nam); Hội truyền giáo Cơ đốc Việt Nam; Tổng hội Báp-tít Việt Nam (tên gọi cũ là Tổng hội Báp-tít Việt Nam Ẩn điển-Nam Phương); Giáo hội Báp-tít Việt Nam (tên gọi cũ là Hội thánh Báp-tít Việt Nam-Nam Phương; Hội thánh Tin lành Trưởng lão Việt Nam; Hội thánh Mennonite Việt Nam; Hội thánh Liên hữu Cơ đốc Việt Nam; Giáo hội Phúc Âm ngũ tuần Việt Nam.

Cũng theo Bộ Nội vụ, đạo Cao Đài gồm các tổ chức tôn giáo: Hội thánh Cao đài Tiên Thiên, Hội thánh Cao Đài Minh Chơn đạo, Hội thánh Cao Đài Chiếu Minh Long Châu, Hội thánh truyền giáo Cao Đài, Hội thánh Cao Đài Tây Ninh, Hội thánh Cao Đài Ban Chỉnh đạo, Hội thánh Cao Đài Bạch y Liên đoàn Chơn lý, Hội thánh Cao Đài Chơn lý, Hội thánh Cao Đài Cầu kho-Tam quan, Hội thánh Cao Đài Việt Nam Bình Đức.

Về Hồi giáo có các tổ chức tôn giáo: Ban đại diện Cộng đồng Hồi giáo TPHCM; Cộng đồng Hồi giáo (Islam) tỉnh An Giang; Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh Ninh Thuận; Cộng đồng Hồi giáo (Islam) tỉnh Tây Ninh; Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo (Islam) tỉnh Ninh Thuận; Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh Bình Thuận; Ban Quản trị thánh đường Al noor Hà Nội (Sở Nội vụ TP Hà Nội ban hành quyết định công nhận Ban Quản trị thánh đường).

Bà-la-môn giáo có các tổ chức tôn giáo: Hội đồng chức sắc Chăm Bà-la-môn tỉnh Ninh Thuận và Hội đồng chức sắc Chăm Bà-la-môn giáo tỉnh Ninh Thuận. Bên cạnh đó, 4 tổ chức và 1 pháp môn được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động tôn giáo gồm: Hội thánh Phúc âm toàn vẹn Việt Nam; Hội thánh Tin lành Liên hiệp Truyền giáo Việt Nam; Pháp môn Cao Đài Chiếu Minh Tam Thanh vô vi; Giáo hội các Thánh hữu Ngày sau của Chúa Giê-su Ky tô Việt Nam và Phật giáo Hiếu nghĩa Tà Lơn.

Như vậy có thể thấy, "Hội thánh Đức chúa trời mẹ" và tổ chức "Ân điển cứu rỗi" chưa được phép hoạt động ở nước ta.

Nhận diện "tà đạo"

Theo bà Trần Thị Minh Thu (Vụ trưởng Vụ Tín ngưỡng và các tôn giáo khác, Ban Tôn giáo Chính phủ), hiện tượng tôn giáo mới biến tướng, hoạt động vi phạm pháp luật, thường được gọi là "tà đạo". Tà đạo mang tính cực đoan, phản văn hóa, trái với chuẩn mực đạo đức xã hội và truyền thống văn hóa; phá hoại khối đoàn kết dân tộc, tôn giáo và những truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam; hoạt động vi phạm pháp luật, tác động xấu đến an ninh trật tự, thậm chí mang màu sắc chính trị, chống phá Nhà nước, đi ngược lại lợi ích dân tộc.

"Tà đạo" được phân biệt với tôn giáo thuần túy ở những điểm cơ bản sau:

- "Giáo lý" và "giáo luật", "lễ nghi" của các "tà đạo" có nội dung tuyên truyền mê tín dị đoan, trái với đạo đức văn hóa truyền thống, mang nặng yếu tố phản văn hóa, phản khoa học, hủy hoại sức khỏe, tài sản của con người như: Phá bỏ bàn thờ tổ tiên, chỉ cầu cúng thần, Phật không cần lao động có thể trả hết nợ nần, uống nước lã để chữa bệnh...; xúc phạm đến niềm tin, giáo lý của các tôn giáo truyền thống gây bức xúc trong một bộ phận nhân dân, gây chia rẽ khối đoàn kết tôn giáo, đoàn kết dân tộc.

- Mục đích hoạt động của "tà đạo" là vì lợi ích của "giáo chủ". Với chiêu thức tự xưng là thần, Phật phán truyền những điều ma mị để quy tụ "tín đồ", đưa ra quy định buộc người theo phải đóng tiền hoặc mua những "đồ dùng việc đạo" do họ kinh doanh với giá tiền đắt hơn nhiều lần so với giá trị thật nhằm phục vụ mục đích trục lợi cho "giáo chủ". Các "giáo chủ" còn lợi dụng việc "mở đạo", "truyền đạo" để khuếch trương thanh thế, phê phán xã hội và chính quyền, kích động sự chia rẽ dân tộc, chia rẽ tôn giáo, gây rối trật tự xã hội, thậm chí chống phá Nhà nước.

- Phương thức hoạt động của các "tà đạo" chủ yếu là bí mật, lợi dụng những sơ hở của pháp luật, lẩn tránh sự quản lý của Nhà nước để tuyên truyền phát triển "đạo". Để dễ dàng thu nạp người tin theo, người đứng đầu "tà đạo" thường lợi dụng những địa bàn khó khăn, những cộng đồng người có hoàn cảnh đặc biệt để dụ dỗ, lừa bịp, lôi kéo người vào "đạo", họ lợi dụng việc tổ chức các hoạt động từ thiện nhân đạo, bảo vệ môi trường, các hoạt động văn hóa, biểu diễn nghệ thuật, thiền định, ăn chay, đào tạo ngoại ngữ… nhằm hợp pháp hóa việc tập trung "tín đồ" hoạt động tôn giáo trái pháp luật.

Khi đã lôi kéo được "tín đồ" theo họ sẽ chi phối, trói buộc bằng thần quyền, dẫn dụ "tín đồ" tin và làm theo lời "giáo chủ" như: Không được tiếp xúc và quan hệ với người khác niềm tin tôn giáo, từ bỏ các phong tục tập quán và tín ngưỡng truyền thống, phủ nhận, bài xích các tôn giáo chính thống, thậm chí không tham gia các chương trình phát triển kinh tế-xã hội ở địa phương...

Do đó, người dân không tin và thực hành các hoạt động tôn giáo trái pháp luật, đồng thời đấu tranh để loại bỏ các tổ chức này ra khỏi cộng đồng. Mặt khác, chính quyền các cấp cũng cần tăng cường các biện pháp quản lý, ngăn chặn hoạt động phi pháp của các tà đạo; tuyên truyền để người dân biết và tránh xa các tổ chức tôn giáo bất hợp pháp.